ENSamen met de TU Delft hebben we recentelijk onderzoek gedaan naar een achterstandswijk in Rotterdam (Tarwewijk) en daaropvolgend maar een achterstandswijk in Sao Paolo (Itaim Paulista, een favela). Om de verschillende mobiliteitsuniversums te vergelijken moet je natuurlijk in beiden geweest zijn. Directeuren Alwin Bakker en Iris Ruysch gingen naar Brazilië en keken hun ogen uit.
Het zijn ogenschijnlijk twee totaal verschillende werelden, maar verrassend genoeg zijn de mobiliteit en de problemen die mensen ervaren rondom mobiliteit toch zeer overeenkomstig. We hebben veel mensen geïnterviewd en een breed beeld gekregen van de lokale mobiliteitsstructuren. Het onderzoek is nog niet afgerond, maar natuurlijk willen we wel al een tipje van de sluier oplichten van wat ons heeft getroffen.
Er zijn genoeg verschillen. Neem de modal split van een favela. 30% van de mensen loopt 30 minuten of meer, 30 procent gaat met de trein, 38% gaat met de auto en slechts 2% fietst. Een Tarwewijk heeft ook een wijkraad, maar in een favela is dit al snel een criminele gang die het voor het zeggen heeft. Een van hen was er bij en liet ons toe in de wijk. Is shared mobility een oplossing vroegen we hem? Hij was duidelijk: “Geef mij deelfietsen in beheer en ik zorg dat ze goed gebruikt worden.”
Schrijnend is het crackgebruik onder de bevolking, met ondenkbare mobiliteitsproblemen tot gevolg. De dealers beheersen straten of bruggen en ouders moeten een deal sluiten om hun kinderen veilig te laten passeren. Net een iets andere dynamiek dan een Tarwewijk. Ook werd de bubbel van de westerse stadsgedachte dat je in 15 minuten ergens moet kunnen zijn wel stevig doorgeprikt. Wat zijn dan de overeenkomsten?
De veiligheid is in beide wijken een heikel punt. Er zijn flinke gradaties, maar in zowel in de wijk in Rotterdam als in Sao Paolo nemen veel mensen de auto. Niet uit gemak, maar uit veiligheid. Groen en betere verlichting kunnen al veel helpen. Een student kwam met idee voor een fietspad naast het drainagekanaal. Geen côte d’Azur, maar toch een veiliger gevoel dan een straat vol ellende en geweld. Er zijn veel zwangere vrouwen in de wijken die vaak naar het ziekenhuis moeten. Geen bus? Misschien kunnen er wandelgroepen georganiseerd worden!
