EN回到未来
In het voorjaar van 2024 trok een flinke delegatie van The Future Mobility Network (FMN) naar China. Om er op Intertraffic te staan, maar vooral om te kijken hoe de ontwikkeling van mobiliteit eraan toe gaat. Want om te innoveren moet je ook durven om over grenzen te gaan. Naast learning by doing, zijn wij ook van learning by traveling. Iris Ruysch, Alwin Bakker, Tim Klein, Ilse van Zeumeren en Martine Leijs beschrijven wat ze er geleerd hebben en opviel. In zes algemene lessen en enkele persoonlijke quotes (ongerelateerd aan de geleerde lessen).
壹. Zindelijk autonoom vervoer
Het is een van de speerpunten waarvoor FMN is opgericht: het proces versnellen van autonome voertuigen op de weg krijgen. Er wordt over gefluisterd, er wordt over gedroomd, maar veel komt er in Europa nog niet van de grond (of beter: op de weg) ondanks succesvolle pilots en projecten die we de laatste jaren deden. Daarom was het toch wel een heel opwindende ervaring om aan de andere kant van de wereld even in de toekomst te leven. We werden uitgenodigd om een rit in de zelfstandig rijdende robottaxi van Pony.ai te maken en waren de eerste minuten behoorlijk gespannen. Invoegen, drukke stoplichten, tegenliggers, inhalen. Het leek allemaal wat veel gevraagd van een zelfstandig rijdende auto. We voelden ons bijna als rij-examinatoren die bij het opstarten van de afrijdende leerling al weten dat deze niet gaat slagen. Een verwachting die past bij een belevenis die in Nederland nog ondenkbaar is.
Doordat alle systemen van de weg en auto geïntegreerd zijn, is het proces er zo veilig mogelijk. Auto’s weten bijvoorbeeld nog vóór onze eigen visuele rood- of groenherkenning al of een stoplicht van licht wisselt. Wat ook op het dashboard van de auto zichtbaar is gemaakt. Denk aan fietsstoplichten in Nederland die aftellen tot het oversteken, maar dan gekoppeld aan de auto’s zelf! Misschien nog wel het meest tekenend voor hoe ver ze zijn is dat onze gewenning er snel in sloop. Na een dik kwartier met open monden uit de ramen te hebben gekeken en opgewonden filmpjes te hebben gemaakt, beseften we plots dat iedereen alweer achteloos op de telefoon bezig was. Alsof we in een bus of trein zaten. De interactie van de systemen heeft ook veel potentie in ons land. Als er duidelijke afspraken over gemaakt worden kan het autonoom vervoer in ons land in een stroomversnelling raken.
“Daar waar de controle faalt, houdt de discipline in het verkeer op” – Martine Leijs
貳. Innovatief mierennest in beeld
Naast dat we eenzelfde fijne rit hadden met de autonome auto van Baidu als die van Pony.ai, mochten we bij de eerste ook een klein kijkje achter de schermen nemen. Het Baidu Apollo Platform is een uitgebreid ecosysteem van taxi’s tot bezorgrobots. In de operatiekamer hangt een gigantisch interactief scherm, wat overkomt als een groot fieldlab waarin de toekomst wordt getest. Met verschillende kleuren is heel helder te zien welke bezorgrobot of auto met welke taak bezig is: zijn ze vrij, bezet of worden ze reeds opgeroepen? Een stille, ogenschijnlijke chaos, die echter tot in de puntjes georchestreerd wordt.
Met een open-source aanpak wordt op wereldwijde schaal innovatie en samenwerking gestimuleerd. Wat als we gezamenlijk met bedrijven in Nederland zo’n inclusief model zouden overnemen?
“Het ervaren van Level 4 autonome systemen in de gebouwde omgeving voelt onwerkelijk, maar toch erg betrouwbaar en veilig als gebruiker” – Tim Klein
参. Pitstops voor elektrische auto’s
Is het nog wel verantwoord dat de Formule 1 op benzine-auto’s rijdt? Je hoort de vraag af en toe voorbij komen. In China zijn ze in elk geval al ver gevorderd om eventuele pitstops te faciliteren voor elektrische snelheidsmonsters. Het bedrijf Nio heeft een technologie ontwikkeld waarbij elektrische auto’s in plaats van lang laden in 2 à 3 minuten de batterij kunnen verwisselen. Hierdoor wordt een enorme stap gezet in de gebruiksvriendelijkheid van elektrisch vervoer.
Daar houdt het echter niet op, want ze hebben ook al gekeken hoe de omgeving van die stops vorm te geven. Met Nio House centra hebben ze een levendige gemeenschap ontwikkeld waar je als batterij-vervanger niet het idee hebt dat je een bezoek brengt aan een autobedrijf (of tankstation), maar echt onderdeel uitmaakt van een levendige hub waar allerlei faciliteiten zijn. Het bracht ook een kofferbakje vol vragen voor ons mee. Is Nederland klaar voor een bedrijf als Nio? Kan het in de toekomst mogelijk zijn dat Nio deze technologie ook openstelt voor andere producenten van elektrische auto’s? Hoe zou deze ontwikkeling zich kunnen vertalen naar de digitale infrastructuur van Nederland? En zouden we het concept van de Nio House centra ook op de Nederlandse mobiliteitshubs kunnen toepassen?
“De slimme verkeersmanagement systemen en
autonome OV-oplossingen die ik heb ervaren kunnen game changers zijn” – Alwin Bakker
肆. You can hide, but (then) you can’t run
De bullet train en metro zijn twee voorbeelden van super strak georganiseerde OV-verbindingen in Beijing. Ze hebben de potentie om grote aantallen mensen te vervoeren. Ook worden er (in de nabije) toekomst grote groene wijken gerealiseerd waar ogenschijnlijk geen plek is voor de auto. Ogenschijnlijk. Want onder het beeld van een moderne, groene leefomgeving schuilen enorme ondergrondse parkeergarages. Het gebruik van de auto blijft zo gefaciliteerd worden en de gigantische filevorming in en rondom de stad blijft bestaan. We werden zelfs verbijsterd aangekeken toen we vertelden dat er hier al een hoogstedelijke ontwikkeling is met een parkeernormen van (tegen de) 0. Het was wellicht geen openbaring, maar wel een goede herinnering dat de auto uit het straatbeeld halen niet genoeg is. De auto moet helemaal uit de stad en vooral de perceptie als waardevol bezit of statussymbool moet verdwijnen.
De vierwielers worden bovendien ook nog eens relatief goedkoop beschikbaar gesteld, wat het probleem niet bepaald vermindert. De sigarettenprijzen gieren momenteel omhoog, is er in de toekomst ook een flinke autotax mogelijk? Dat er massaal wordt ingezet op elektrisch rijden is daarnaast in principe iets goeds, maar dat lost enkel iets op voor het milieu. Niet voor de leefbaarheid. Als we zo doorgaan in Nederland staan we straks ook allemaal vast.
We hebben een spiegel voorgehouden gekregen met wat er gebeurt als de we de auto blijven verdoezelen – Iris Ruysch
伍. Bewaak de gebaande waarden op nieuwe paden
Cultuur en traditie hoeven niet ten koste te gaan van de op toekomstgerichte technologieën of visies. We hebben met eigen ogen gezien dat het hand in hand kan gaan. Zo zagen we op de universiteit van Beijing dat juist door middel van innovaties, ze tradities proberen te handhaven. Een voorbeeld is dat ze met social media de jeugd beter proberen te bereiken om traditionele kalligrafie weer op te pakken. Dit was voor ons een waardevolle les omdat we er dagelijks mee te maken hebben. Zo zijn alle gemeenten in Nederland momenteel bezig met de Omgevingswet en bijkomende visies voor mobiliteit. Bij het ontwerp van die visies is het belangrijk centraal te houden wat de belangen van de bewoners zijn en wat de initiële uitstraling van de stad altijd geweest is. En dat vervolgens niet verloren laten gaan in de aderen van het nieuwe traject naar het toekomstbeeld van de stad.
Zo is bijvoorbeeld het oorspronkelijke idee van bloemkoolwijken in Nederland verloren gegaan. Bestemd als autoluwe wijkjes met ruimte voor kinderen en een levendige community, zijn veelal nu parkeerplaatsen met wat huizen er naast. Wat wilden we 200 jaar geleden bereiken, 50 jaar geleden? Juist voor toekomstvisies is het belangrijk te blijven omkijken en de kernwaarden van bewoners te bewaken, om hen zo ook betrokken te houden bij de toekomst van de stad.
Je komt daar niet om te onderhandelen, maar om te ontmoeten – Ilse van Zeumeren
陸. Volg de stromen, niet de lokale beekjes
Op bezoek bij BAM confronteerden ze ons met ontwerpen op grotere niveaus. Door de reeds dichtgeslibte wegen zijn ze genoodzaakt om verder vooruit te denken. Alle verstedelijking groeit aan elkaar en een mobiliteitsplan in een nieuwe wijk is ook van invloed op een wijk 10 kilometer verderop. En wat doen die stromen weer met OV, hubs en wegen verderop in het land? Het is een groot netwerk van grotere stromen en alleen kijken naar de kleine bewegingen kan weer meer aanpassingen in de nabije toekomst vergen.
Bij FMN willen we ook graag zo ver mogelijk vooruit kijken, om een mobiliteitsplan dat nu goed werkt ook nog bestendig te laten zijn voor over 50 jaar. Hierin is ook een belangrijke rol weggelegd voor data-specialisten. Die kunnen door het combineren van alle facetten in een wijdere omgeving nog meer essentiële variabelen ophalen voor bijvoorbeeld het bepalen van een parkeernorm.
